Mr. Liem shares his story at the first 2 Sides Project meeting in Hanoi, Vietnam. Photo courtesy Anthony Istrico, Istrico Productions.
*** Vietnamese translation below
Nguyen Liem was one of the first Vietnamese sons and daughters we met on the 2 Sides Project inaugural trip. His story was unique, but similar in some ways. Mr. Liem's father left home after independence in 1947. The family expected he would come back after the elections, but they never took place, and Mr. Liem senior was forced to stay away for decades. First he fought the French, then he distributed medical supplies during the war with the Americans. Patty Young Loew was sitting next to Mr. Liem during the meeting, and when she heard that last part translated, the coincidence surprised her. Patty's own father, HM1 Jack Young (Navy), had been a medic during the war.
We recently asked Mr. Liem to share his thoughts about meeting sons and daughters on the other side. We’re providing the Vietnamese version of his responses below, and the English version as translated by our friend and Vietnam-USA Society collaborator Ms. Yen. As we celebrate Thanksgiving this week in the U.S., we’re thankful we've met people like Mr. Liem. The experience taught us that we bring healing and hope when we connect with and listen to the other side.
What was your first impression when you met the U.S. sons and daughters?
I was very surprised because I didn’t think that I would be in such an exciting and significant meeting. It helped us become closer and more friendly. Through our conversation, we understood each other better, as we shared the pain and loss caused by the war. Our eyes and the joy of emotion expressed a message to the world that war brings only grief, anguish, separation and death. The war happened in our country. Our people had many losses and sacrifices. Villages were devastated and cities were destroyed. But as we faced such pain, many of your families also experienced separation. Only peace can bring prosperity for the country, and happiness and a fulfilled life for everyone.
Patty Young Lowe with Mr. Liem after the historic meeting. Patty's father, HM1 Jack Young (Navy), was killed in Da Nang on March 11, 1969. Mr. Liem's father was killed in the early 1970s. Photo courtesy Anthony Istrico, Istrico Productions.
What did you think when you went home after the meeting?
After saying goodbye, I thought and hoped that there would be such exchanges in the future. Through such meetings, the relationship between Vietnam and the U.S. can develop strongly, creating more and more chances for the people of the two countries to be in contact with each other and learn more about our countries, the people, history, and culture.
Has anything changed for you since the meeting?
It confirmed my perception that the relations between Vietnam and the U.S. are increasingly developing, in line with the policy of integration of our country. We do not forget the pain of the past but we try to close the misfortune in the past and create more consensus, gradually reducing the differences between our two countries and our two peoples, so that we are good friends.
Sons and daughters on both sides of war meet formally for the first time in Hanoi. Mr. Liem is second from the right. Photo courtesy Anthony Istrico, Istrico Productions.
What would your father think of you meeting with the U.S. side?
My father died during the war, and my mother also died after the war. My parents are in eternity. If they knew that the U.S. abolished the embargo against Vietnam and the two countries are now building a relationship of equality, my parents would feel very satisfied. Because that was their biggest dream and hope all their lives, as it was with other Vietnamese patriots. They dreamed of a completely independent and unified country where our people could live free, happy and fulfilled, and the Vietnamese people could join with other nations to protect peace for all the world. We, the Vietnamese people, always look forward to all peoples in the world, including the United States and the American people, jointly building peace and becoming good friends.
Vietnamese Translation
ÔNG/ BÀ CÓ THỂ CHO BIẾT ẤN TƯỢNG ĐẦU TIÊN CỦA ÔNG/ BÀ KHI GẶP NHỮNG NGƯỜI CON CỦA LÍNH MỸ TỬ TRẬN TẠI VIỆT NAM?
Rất ấn tượng, rất bất ngờ. Tôi không nghĩ rằng mình được có mặt trong cuộc gặp gỡ đầy thú vị và bổ ích đó. Cuộc gặp gỡ đã để lại cho chúng ta tình thân thiện tốt hơn. Qua chuyện trò, chúng ta hiểu nhau hơn, cùng nhau chia sẻ những đau thương, mất mát do chiến tranh để lại. Những ánh mắt, niềm xúc cảm nói với mọi người trên thế giới rằng: “Chiến tranh chỉ đem lại đau thương, nỗi thống khổ, cảnh ly biệt và chết chóc”. Chiến tranh xảy ra trên đất nước chúng tôi, nhân dân chúng tôi bị mất mát, hy sinh; làng mạc bị tàn phá, nhiều thành phố bị phá hủy nặng nề đã đành, nhưng về phía các bạn cũng gặp tổn thất không nhỏ, nhiều gia đình trong cảnh kẻ mất người còn. Chỉ có hòa bình và hòa bình mới có được sự phồn vinh, thịnh vượng cho đất nước, mới có được cuộc sống đầy hạnh phúc, yên bình, no đủ cho mọi người.
ÔNG/BÀ NGHĨ GÌ SAU BUỔI GẶP GỠ NÀY?
Chia tay các bạn, tôi nghĩ và hy vọng rằng: rồi đây, ở đất nước chúng tôi sẽ có nhiều cuộc tiếp xúc như thế này hoặc tương tự như thế này. BỞi rằng, khi quan hệ VIệt – Mỹ được mở cửa, nhân dân hai nướ chúng ta sẽ có nhu cầu tiếp xúc với nhau, tìm hiểu để biết thêm về đất nước, con người, lịch sử, văn hóa,... của nhau.
CUỘC GẶP GỠ CÓ LÀM ÔNG/BÀ THAY ĐỔI GÌ KHÔNG?
Cuộc gặp gỡ này khẳng định thêm nhận thức của tôi rằng: Quan hệ Việt – Mỹ đang ngày càng mở rộng, phù hợp với chủ trương hội nhập của nước chúng tôi. Chúng tôi không quên những nỗi đau trong quá khứ nhưng cố gắng khép lại những bất hạnh trong quá khứ để tạo thêm nhiều đồng thuận, hạn chế dần sự khác biệt giữa hai nước, hai dân tộc, để cho nhân dân hai nước chúng ta là bạn tốt của nhau.
ÔNG/ BÀ NGHĨ CHA CỦA ÔNG / BÀ SẼ NGHĨ GÌ KHI ÔNG/ BÀ GẶP GỠ, GIAO LƯU VỚI NHỮNG NGƯỜI CON CỦA LÍNH MỸ ĐÃ TỪNG THAM CHIẾN VÀ TỬ TRẬN TẠI VIỆT NAM?
Cha tôi đã chết (trong chiến tranh) và mẹ tôi cũng đã mất (hậu chiến). Cha mẹ tôi đều đang ở cõi vĩnh hằng, nếu biết được việc Mỹ xóa bỏ cấm vận đối với Việt Nam và xây dựng mối quan hệ bình đẳng thì chắc rằng ông bà sẽ mãn nguyện lắm. Bởi đó là niềm mơ ước và hy vọng của ông bà trong cuộc đời, cũng như mơ ước của bao người Việt yêu nước khác. Ước mơ mong cho đất nước được hoàn toàn độc lập, giang sơn được thống nhất, toàn dân được sống và kiến thiết đất nước trong hòa bình để mọi người được sống tự do, hạnh phúc, no đủ; nhân dân Việt Nam được kề vai sát cánh với các dân tộc cùng nhau bảo vệ nền độc lập,, hòa bình. Mong cho các dân tộc cùng yêu chuộng hòa bình và cùng là bạn tốt của nhau, trong đó tất nhiên có cả nước Mỹ và nhân dân Mỹ.